چکیده
تحقیق حاضر به دنبال دستیابی به مدلی مناسب برای مدیریت پرتفولیوی پروژه های زیرساختی در شرایط عدم قطعیت می باشد که در سازمان های پروژه محور مانند سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس نیز قابلیت به کارگیری داشته باشد. در این تحقیق ابتدا در فاز اول بر اساس نتایج مطالعات کتابخانه ای و اخذ نقطه نظرات خبرگان دانشگاه و صنعت در قالب پرسشنامه نسبت به تهیه لیست شاخص های سنجش مطلوبیت و ریسک پروژه ها اقدام شده و در ادامه نقطه نظرات خبرگان حوزه های مختلف مرتبط با فرآیند تعریف، تصویب و اجرای پروژه های سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در ارتباط با وزن شاخص های تعریف شده و مقایسات زوجی پروژه ها با یکدیگر در هر شاخص تعیین شد. در این فاز از تکنیک فرآیند تحلیل شبکه ای فازی برای اولویت بندی پروژه ها و محاسبه میزان مطلوبیت و ریسک هر یک استفاده شده است.
در فاز دوم تحقیق با تعریف یک مدل خطی وابسته به زمان (زمان محور) نسبت به تخصیص بهینه منابع سازمان (بودجه) به پروژه های اولویت بندی شده در فاز اول مدل اقدام می شود. مزیت بارز مدل ارائه شده در این تحقیق وابسته بودن فاز اول و دوم مدل به یکدیگر می باشد به نحوی که خروجی فاز اول مدل به عنوان ورودی فاز دوم محسوب شده و تخصیص بهینه منابع به پروژه ها بر این اساس انجام می شود و نه نقطه نظرات سلیقه ای افراد مرتبط به اجرای پروژه ها. پاسخ های مدل نشانگر این موضوع است که پروژه های شماره 10، 19، 7 و 18 به ترتیب بیشترین اولویت را در تخصیص منابع به دست آورده اند. بدیهی است که به دلیل پویا (زمان محور) بودن مدل می توان مدل را در دوره های زمانی مختلف اجرا نمود و جواب های مورد نیاز را از آن گرفت.
تعریف مسئله و بیان موضوع
در مدیریت پرتفولیو برخلاف مدیریت پروژه، چرخه عمر پروژه با شروع عملیات اجرایی پروژه شروع نشده و با ختم آن نیز پایان نمی یابد. بلکه این چرخه از زمانی که ایده جدیدی جهت اجرا در سازمان مطرح می شود، شروع شده و زمانی خاتمه می یابد که سازمان به همه اهداف مالی، اقتصادی، راهبردی و سایر منافع تعریف شده دست پیدا کند.
این ضرورت ها و همچنین وجود یک سیستم جامع مدیریتی که ابعاد مختلف سازمان را در برگیرد، سبب شده تا حرکت از مدیریت پروژه به سمت مدیریت پرتفولیوی پروژه ها در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از سازمان ها و مدیران قرار گیرد. به طور خلاصه مدیریت پروژه اجرای درست کارهاست، در حالی که مدیریت پرتفولیو بر اجرای درست کار درست تاکید دارد. در چنین فضایی اجرای درست کارها صرفا یکی از ابزارهای موفقیت محسوب می شود.
از این رو تعریف، اعتبارسنجی و به کارگیری مدلی به منظور مدیریت پرتفولیو پروژه ها اهمیت ویژه ای می یابد. لذا در این تحقیق به دنبال دستیابی به مدلی مناسب برای مدیریت پرتفولیوی پروژه های زیرساختی در شرایط عدم قطعیت می باشیم که در سازمان های پروژه محور مانند سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس نیز قابلیت به کارگیری داشته باشد.