یکی از بهترین و مرغوب ترین انواع برنج ایرانی برنج صدری می باشد، این برنج با کیفیت بومی یا محلی کشور بوده که در استان گیلان و سایر نقاط کشور کشت می گردد. شکل دانه برنج این ارقام به دلیل عرض کم دانه، بلند، قلمی، کشیده و جنس دانه گچی و تقریبا سفت و سخت می باشد رنگ دانه سفید متمایل به کرم و از نظر عطر، طعم و خاصیت پخت بسیار مرغوب و عالی می باشد. میزان پروتئین موجود در دانه برنج بالا (۸درصد) و در آزمون مالش بین دو کف دست، چربی بخوبی قابل لمس می باشد.طول دانه خام برنج صدری بیش از ۷ میلی متر (متوسط ۴/۸ میلی متر) و پس از پخت بیش از ۱۳ میلیمتر و عرض دانه ۴۵/۱ میلی متر و نسبت طول به عرض دانه بیشتر از ۳، متوسط غلظت ژل ۴۸، متوسط درجه حرارت ژلاتینی شده دانه ۴ و متوسط عملکرد برنج سفید ۲۳۸۰ کیلوگرم در هکتار می باشد.
برنج دمسیاه
یکی از انواع برنج صدری و بسیار مرغوب و برنج با کیفیت بالا بوده که رنگ ریشک یا دم شلتوک سیاه می باشد. طول دانه خام ۵/۷ میلی متر، طول دانه پس از پخت ۱۵/۱۲ میلی متر و نسبت طویل شدن دانه ۶۲/۱ می باشد. این رقم از عطر قوی در دانه برخوردار و میزان آمیلوز ۹/۲۲، غلظت ژل ۵۴ و درجه حرارت ژلاتینی شدن ۱/۵ می باشد، برنج دمسیاه پس از پخت به دلیل خواص شیمیایی مناسب دانه بسیار با کیفیت و از شکل ظاهری کاملا مناسب و عطر قوی و طعم خوش برخوردار می باشد. این رقم در استان گیلان و مناطق لاهیجان و آستانه اشرفیه کشت می گردد و به برنج دمسیاه آستانهمعروف می باشد
برنج دم سفید
از انواع برنج ایرانی صدری مرغوب و کیفی محسوب می شود که در استان گیلان، مناطق رشت و کوچصفهان کشت شده، طول دانه خام ۳/۷، پس از پخت ۲۴/۱۱ و عرض دانه خام ۹/۱ میلی متر و نسبت طویل شدن دانه ۵/۱ می باشد. میزان آمیلوز دانه ۹/۱۹ درصد، غلظت ژل ۶۰، درجه حرارت ژلاتینی شدن آن ۵/۳ و عطر دانه متوسط و عملکرد شلتوک ۳۸۰۰ کیلوگرم در هکتار است.
برنج دم زرد
یکی دیگر از انواع برنج ایرانی صدری مرغوب و بسیار برنج با کیفیت بوده که ریشک شلتوک یا دم آن زرد رنگ و در استان گیلان و مناطقی همچون رشت، لاهیجان و کوچصفهان کشت می گردد. طول دانه خام ۸/۶ و طول دانه پخته ۲/۱۲ و عرض دانه خام ۲/۲ میلی متر و نسبت طویل شدن دانه ۸/۱ بوده و عطر دانه متوسط می باشد.میزان آمیلوز دانه ۱/۲۰ درصد، غلظت ژل ۶۸ و درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه ۴/۳ و میزان عملکرد شلتوک ۴۰۰۰ کیلوگرم در هکتار می باشد.
برنج دم سرخ
یکی از انواع برنج ایرانی صدری که با کیفیت پخت بسیار عالی و خوش خوراک و معطر می باشد و میزان عطر دانه برنج نیز متوسط تا قوی می باشد و در مناطق رشت، لاهیجان، کوچصفهان و لشت نشاء استان گیلان کشت می گردد. ریشکشلتوک نیز کمی به سرخی می گراید که به همین دلیل به دم سرخ معروف است. طول دانه قبل از پخت ۷/۷، پس از پخت ۱/۱۲ میلی متر و نسبت طویل شدن دانه ۶/۱ می باشد. درصد آمیلوز دانه ۹/۱۹، غلظت ژل ۶۰، درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه ۹/۵ و عرض دانه خام ۹/۱ میلی متر و متوسط عملکرد شلتوک پایین و حدود ۳۶۰۰ کیلوگرم در هکتار و این رقم بسیار حساس در مقابل آفات و بیماری ها و ورس می باشد.
برنج حسن سرائی
یکی دیگر از انواع برنج ایرانی برنج حسن سرائی می باشد رقم انتخابی از توده محلی منطقه قائمشهر استان مازندران که از ارقام بسیار کیفی و دارای پخت و طعم عالی و مشخصات ظاهری آن شبیه طارم محلی و از عطر خوبی نیز برخوردار است و در بازار تجاری از قیمت بیشتری نسبت به ارقام بومی و کیفی و بدون ریشک و ریزش دانه ندارد ولی به ورس حساس می باشد. طول دوره رویش آن حدود ۱۲۵ روز و نسبت به بیماری بلاست برنج حساس می باشد.طول دانه برنج ۸/۸ و عرض آن ۲/۱ میلی متر و طول دانه پس از پخت ۷/۱۱ می باشد. درصد آمیلوز ۲/۲۰، GT دانه ۵-۴ (متوسط)، قوام ژل ۵۵-۴۵ و میزان پروتئین دانه ۸ درصد است.
برنج سالاری
یکی از ارقام برنج با کیفیت بومی می باشد که طول دانه خام ۴/۷، و پس از پخت ۳/۱۲ میلیمتر و نسبت طویل شدن دانه ۸/۱ می باشد. میزان آمیلوز دانه ۷/۲۱ و عطر دانه متوسط و قوام ژل ۶۰ و درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه ۳/۳ است. عرض دانه رقم سالاری ۹/۱ میلی متر می باشد.
برنج علی کاظمی
یکی از واریته های برنج با کیفیت و بسیار خوش خوراک که در شهرستان صومعه سرا و فومن استان گیلان کشت می گردد. طول دانه قبل از پخت ۲/۷ و پس از پخت ۶/۱۱ میلی متر و عرض دانه خام ½ میلی متر بوده و نسبت طویل شدن دانه ۶/۱ می باشد. عطر دانه متوسط و طعم برنج پخته شده بسیار خوب و مناسب است. میزان آمیلوز دانه ۷/۱۶، قوام ژل ۷۰ و درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه ۹/۴ و عملکرد شلتوک حدود ۳۸۰۰ کیلوگرم در هکتار می باشد.
برنج هاشمی
از انواع برنج ایرانی صدری بوده که از سال ۱۳۷۸ کشت آن در گیلان و مازندران متداول و در اصل از توده محلی گیلان می باشد که در حال حاضر یکی از ارقام است که بیشترین سطح زیر کشت را در ارقام بومی و کیفی شمال کشور داشته که مهمترین دلیل، شکل ظاهری مناسب، بازارپسندی زیاد، خوش پخت و خوراک بسیار خوب آن می باشد.طول دانه کشیده و قلمی و رنگ آن سفید متمایل به کرم و این نوع برنج پس از پخت کاملا دانه ها از هم جدا و کیفیت بسیار عالی و مطبوع برنج ایرانی را دارد.
طول دانه خام ۲/۷ تا ۸/۷ میلی متر، و پس از پخت ۱/۱۳ میلی متر (که نشان دهنده قدکشیدن پس از پخت این رقم می باشد) میزان آمیلوز ۱/۲۰درصد، قوال ژل ۵۲، GT آن ۲/۳ و نسبت طویل شدن دانه ۸/۱ و عطر این رقم متوسط می باشد. میزان عملکرد شلتوک آن ۳۸۵۰-۴۱۵۰ کیلوگرم در هکتار است.
برنج شاه پسند
یکی از ارقام بومی و برنج با کیفیت و بلندترین دانه در بین ارقام محلی که مبدا رویش آن استان مازندران ولی در استان های شمالی کشور قابل کشت می باشد. طول دانه خام ۸میلی متر و پس از پخت به ۸/۱۲ می رسد و نسبت طویل شدن دانه ۶/۱ و درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه ۳ و از عطر متوسط برخوردار است. میزان آمیلوز دانه ۱/۲۶، قوام ژل آن ۶۸ و عملکرد شلتوک در هکتار ۵۳۰۰ تن می باشد.
انواع برنج طارم
یکی دیگر از انواع برنج ایرانی خانواده برنج طارم می باشد. همانند انواع صدری از بهترین و مرغوب ترین ارقام برنج با کیفیت می باشد که مبدا آن در مازندران و نسبت به نوع صدری کمی کوتاه و چاق تر و به طور کلی شکل دانه بلند، قلمی و رنگ آن سفید متمایل به کرم و دارای کیفیت پخت عالی و طعم و عطر خوب می باشد که از رقم توده محلی شهرستان بابل استان مازندران انتخاب گردیده و برنج پخته شدن طارم ساعت ها پس از پخت خوش خوراک و نرم باقی می ماند. انواع آن عبارتند از طارم محلی، دیلمانی، اهلمی طارم، طارم پاکوتاه، سنگ طارم می باشد و در آزمون لمس بین دو دست نیز همانند انواع صدری چربی دانه آن قابل لمس می باشد. طول دانه خام ۰۹/۶ تا ۴۷ میلی متر (متوسط ۳/۷ میلی متر) و پس از پخت ۱۱ تا ۱۳ میلی متر و عرض دانه ۸/۱ میلی متر، دانه آن گچی و میزان شکم و مرکز سفیدی دانه صفر و یک می باشد. میزان پروتئین دانه ۴/۸ تا ۱۲ درصد و نسبت طویل شدن دانه ۸/۱، درصد آمیلوز دانه ۲/۲۰ تا ۷/۲۲، متوسط قوام ژل ۷۵/۵۶ و GT آن متوسط، حدود ۵۸/۳- ۰۴/۴ و متوسط عملکرد شلتوک ۳۵۹۳-۳۸۵۰ کیلوگرم در هکتار است.
برنج موسی طارم
یکی دیگر از انواع برنج ایرانی و واریته طارم بوده که طول دانه خام ۵/۷ میلی متر و پس از پخت ۹/۱۲ و عرض دانه خام ۹/۱ و نسبت طویل شدن دانه ۷/۱ می باشد.این رقم از برنج کیفی و از عطر و بوی قوی برخوردار بوده درصد قوام ژل ۷۰-۶۵، آمیلوز دانه ۷/۲۰، GT آن ۲/۳ و متوسط عملکرد شلتوک در هکتار ۳۹۰۰ کیلوگرم می باشد.
برنج طارم دیلمانی
این رقم سلکسیون شده و برنج با کیفیت از توده محلی که در برخی نقاط غرب استان مازندران (نوشهر، چالوس، تنکابن و رامسر) کشت می شود و از خصوصیات آن کیفیت پخت خوب و طعم عالی می باشد. پس از رقم برنج طارم محلی از بهترین ارقام برنج با کیفیت مازندران است.طول دانه قبل از پخت ۹۰/۷ و پس از پخت ۲۴/۹ میلی متر و نسبت طویل شدن دانه ۱۷/۱ قوام ژل آن ۷۵/۴۱ و میزان آمیلوز آن ۰۴/۲۳، درصد پروتئین دانه ۸ و عملکرد دانه ۳۸۵۰ کیلوگرم در هکتار است. میزان GT آن ۲۵/۳ است. فرم دانه بلند و بدون ریشک بوده و میزان گچی بودن دانه صفر و یک می باشد.
برنج سنگ طارم
از دیگر انواع برنج ایرانی و توده های بومی و محلی سلکسیون شده که در برخی از نقاط شرق مازندران کشت شده و دارای کیفیت و طعم عالی می باشد. فرم دانه بلند و بدون ریشک و ریزش دانه نداشته ولی حساسیت به ورس دارد. طول دوره رویش حدود ۱۲۲ روز و طول دانه برنج ۷ میلی متر و عرض آن ۳۰/۱ میلی متر و نسبت طویل شدن دانه ۲۱/۱ و متوسط عملکرد در هکتار ۴۰۰۰ تا ۴۲۰۰ کیلوگرم می باشد. میزان پروتئین دانه ۸/۸ درصد است.
برنج طارم رشتی
این رقم انتخابی از توده محلی بعضی از مناطق مازندران به خصوص فریدونکنار کشت می شود و از کیفیت و طعم عالی برخوردار است. طول دانه ۹۰/۷ و عرض آن ۲۰/۱ و دانه بلند و قلمی می باشد. میزان گچی بودن دانه صفر و صفر می باشد طول دوره رویش ۱۲۱ روز و دانه آن ریزش ندارد. عملکرد در هکتار ۳۹۰۰ کیلوگرم شلتوک و میزان پروتئین دانه ۸/۹ درصد است. GT دانه نسبتا متوسط (۵/۳) و قوام ژل آن سخت (۶۲/۳۶) و نسبت طویل شدن دانه ۰۵/۱ می باشد.
برنج اهلمی طارم
یکی از ارقام بومی و کیفی برنج که طول دانه قبل از پخت ۷ میلی متر و پس از پخت ۸/۱۱ میلی متر و عرض دانه ۹/۱ و نسبت طویل شدن دانه ۷/۱ و عطر آن نیز متوسط است.
GT دانه ۳ و قوام ژل ۵۴ و درصد آمیلوز دانه ۴/۲۱ می باشد.
برنج سنگ جو
یکی از انواع برنج ایرانی و ارقام طارم که عملکرد آن ۲/۴ تن در هکتار و طول دانه خام ۱/۷ میلی متر و طول دانه پخته ۹/۱۱ میلی متر و عرض دانه خام ۹/۱ میلی متر و نسبت طول به عرض برنج ۶/۳ میلی متر می باشد. درصد آمیلوز دانه ۳/۲۱ و درصد قوام ژل ۶۰ و درجه حرارت ژلاتینی شدن آن ۳ و از عطر متوسط برخوردار است.
برنج طارم امیری
طول دانه خام ۶/۷ میلی متر و طول دانه پخته شده ۹/۱۲ میلی متر و عرض دانه خام ۸/۱ میلی متر، نسبت طویل شدن دانه پس از پخت به دانه خام ۷/۱ و نسبت طول به عرض دانه ¼ و عطر دانه متوسط می باشد. درصد آمیلوز دانه ۲/۲۱ و قوام ژل ۵۵ و درجه حرارت ژلاتینی شدن ۵/۶ می باشد. عملکرد محصول ۹/۳ تن در هکتار می باشد.
برنج طارم محلی
جز پر کشت ترین انواع برنج ایرانی و برنج با کیفیت استان مازندارن می باشد طول دانه خام ۱/۷ میلی متر و طول دانه پخته شده ۰۴/۱۴ میلی متر است، و عرض دانه خام ۹/۱ نسبت طول به عرض دانه ۷/۳ و نسبت طول دانه پخته به دانه خام ۲ می باشد. درصد آمیلوز دانه ۹/۱۹ و درجه حرارت ژلاتینی شدن ۲/۴ می باشد درصد قوام ژل ۵۰ و دانه این رقم دارای عطر متوسط و عملکرد محصول حدود ۶/۳ تن در هکتار می باشد.
برنج رشتی سرد
یکی از برنج با کیفیت که طول دانه خام ۲/۷ میلی متر و دانه پخته شده ۳/۱۳ و نسبت طول دانه پخته به خام ۸/۱ میلی متر و نسبت طول به عرض دانه خام ۷/۳ و عرض دانه خام ۹۳/۱ می باشد. درصد آمیلوز دانه ۲۱ و درصد قوام ژل ۵۵ و درجه حرارت ژلاتینی شدن ۳/۳ می باشد. عملکرد محصول ۴ تن در هکتار و این رقم از عطر متوسط برخوردار است.
انواع برنج بینام
یکی از قدیمی های انواع برنج ایرانی که مبدا رویش بینام در مناطق رشت، کوچصفهان و آستانه اشرفیه استان گیلان بوده که در مازندران نیز کشت می شود. این رقم از انواع مرغوب برنج و دارای عطر و بوی متوسط و رنگ دانه آن کمی شفاف تر از انواع صدری و طارم می باشد و از خصوصیات بارز آن نرم و خوش خوراک ماندن پس از پخت می باشد. به دلیل فرم و شکل دانه برنج بینام که پس از پخت تقریبا متورم شده و آن فرم قلمی یا کشیدگی طارم و صدری را ندارد و تقریبا دانه گرد و کوتاه بوده، از بازار پسندی زیادی برخوردار نیست و اکثرا در استان های شمالی کشور مصرف می گردد.
طول دانه خام بینام حدود ۵/۶-۶ میلی متر که طول آن پس از پخت تقریبا دو برابر شده و عرض دانه ۳/۲ میلی متر، درصد آمیلوز ۴/۲۰- ۷/۲۰، GT آن ۲/۳، قوام ژل ۵۷، نسبت طویل شدن دانه ½ و عملکرد آن ۵/۳ تن در هکتار می باشد.
برنج حسنی
یکی از انواع برنج ایرانی و ارقام برنج با کیفیت بومی که بیشتر در مناطق کوهستانی استان گیلان شامل هشتبر طوالش، ماسال و آستارا کشت شده، طول دانه خام ۵/۶ و دانه پس از پخت ۹/۱۳ و عرض دانه خام ۵/۲ میلی متر و نسبت طویل شدن دانه ۲/۲ می باشد. اندازه دانه کوتاه، چاق و خاصیت بازار پسندی آن کم ولی به دلیل میزان آمیلوز مناسب این رقم (۴/۲۰) از ماندگاری بسیار مناسبی پس از پخت برخوردار می باشد. عطر این رقم متوسط و درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه ۱/۶ و غلظت ژل آن ۵۰ و متوسط عملکرد شلتوک بسیار کم و حدود ۵/۲ تن در هکتار می باشد.
